Ψάχνετε απεγνωσμένα να βρείτε τη λύση σε κάποιο πρόβλημα, αλλά μάταια. Και ξαφνικά, εκεί που εγκαταλείπετε την προσπάθεια και στρέφετε τη σκέψη σας κάπου αλλού, η απάντηση σάς έρχεται ως δια μαγείας.
Το φαινόμενο, το οποίο δεν συνδέεται μόνο με το «Εύρηκα» του Αρχιμήδη ή τις φωτεινές στιγμές του Νεύτωνα και του Αϊνστάιν αλλά και με την καθημερινότητα του καθενός από εμάς, είναι πολύ συχνό για να είναι τυχαίο. Τώρα η επιστήμη αρχίζει να εξιχνιάζει τον μηχανισμό του.
Οπως μάλιστα δείχνει νέα μελέτη, η έμπνευση δεν έρχεται όταν απλώς κάνουμε ένα διάλειμμα «αδειάζοντας» το μυαλό μας. Αντίθετα η δημιουργικότητά μας φαίνεται να ενισχύεται όταν αφήνουμε τη σκέψη μας να «ταξιδέψει».
Το τεστ των ασυνήθιστων χρήσεων
Ψυχολόγοι του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στη Σάντα Μπάρμπαρα με επικεφαλής τον Μπέντζαμιν Μπερντ και τον Τζόναθαν Σούλερ ανέθεσαν σε 145 φοιτητές δυο τεστ ασυνήθιστων χρήσεων ζητώντας τους να βρουν μέσα σε δυο λεπτά όσο το δυνατόν περισσότερες χρήσεις για καθημερινά αντικείμενα όπως οι οδοντογλυφίδες, οι κρεμάστρες ή τα τούβλα.
Μετά το πέρας των δυο λεπτών οι εθελοντές έκαναν ένα διάλειμμα 12 λεπτών κατά τη διάρκεια του οποίου ορισμένοι από αυτούς ξεκουράστηκαν, κάποιοι επιδόθηκαν σε μια δύσκολη δραστηριότητα απομνημόνευσης που απαιτούσε την πλήρη προσοχή τους ενώ κάποιοι άλλοι ανέλαβαν μια εύκολη ψυχαγωγική δραστηριότητα η οποία είναι γνωστό ότι ενισχύει την ονειροπόληση. Μια τέταρτη ομάδα εθελοντών δεν έκανε διάλειμμα. Στη συνέχεια οι ερευνητές ανέθεσαν σε όλους τους συμμετέχοντες τέσσερα έργα ασυνήθιστων χρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των δυο που είχαν εκτελέσει νωρίτερα.
Σε αυτόν τον «δεύτερο γύρο», στα δυο έργα που επαναλήφθηκαν, οι εθελοντές που είχαν επιδοθεί στην εύκολη ψυχαγωγική δραστηριότητα εμφάνισαν κατά 41% καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με την προηγούμενη φορά. Οι άλλες τρεις ομάδες δεν παρουσίασαν καμία βελτίωση όταν επανέλαβαν τα ίδια τεστ.
Ωστόσο, παρά τη βελτίωσή τους στα επαναλαμβανόμενα έργα, οι εθελοντές δεν εμφάνισαν καλύτερες επιδόσεις στα τεστ ασυνήθιστων χρήσεων που εκτέλεσαν για πρώτη φορά. «Αυτό υποδηλώνει ότι η ονειροπόληση βοήθησε μόνο στα προβλήματα τα οποία είχαν ήδη επεξεργαστεί νοητικά. Δεν φάνηκε να οδηγεί σε μια γενικότερη αύξηση της δημιουργικής ικανότητας επίλυσης προβλημάτων» δήλωσε ο κ. Μπερντ.
Το κομμάτι που συμπληρώνει το παζλ
Τα ευρήματα της νέας μελέτης, η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί σύντομα στην επιθεώρηση «Psychological Science», αποκαλύπτουν το κομμάτι που συμπληρώνει ένα παζλ το οποίο απασχολεί εδώ και καιρό τους ειδικούς.
«Παραδοσιακά γνωρίζουμε ότι ο ύπνος REM (σ.σ. η φάση των ονείρων) χαρίζει δημιουργική έμπνευση. Το γεγονός ότι και η ονειροπόληση έχει το ίδιο αποτέλεσμα είναι συναρπαστικό. Νομίζω ότι ανακάλυψαν κάτι πραγματικά ενδιαφέρον» δήλωσε η Σάρα Μέντνικ, ψυχολόγος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ριβερσάιντ η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, μιλώντας στον ειδησεογραφικό ιστότοπο του «Nature».
Από την πλευρά του ο Τζον Κούνιος, ψυχολόγος του Πανεπιστημίου Ντρέξελ της Φιλαδέλφειας γνωστός για τις μελέτες του σχετικά με τη δημιουργική έμπνευση, συμπλήρωσε: «Το εύρημα αυτό πραγματικά κλείνει μια τρύπα στην υπάρχουσα βιβλιογραφία».
Οι νέες ανακαλύψεις αναδεικνύουν επίσης μια σημαντική χρησιμότητα στην ονειροπόληση, μια ανθρώπινη δραστηριότητα την οποία οι ειδικοί θεωρούσαν ως τώρα παντελώς άχρηστη καθώς δεν μπορούσαν να της αποδώσουν κάποιον εξελικτικό ή άλλο σκοπό.
www.tovima.gr
