Τα αφιερώματα του 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
τιμούν φέτος τέσσερις ξεχωριστούς δημιουργούς: Τον μετρ του σουρεαλισμού
και νικητή του πρόσφατου φεστιβάλ Βενετίας σουηδό σκηνοθέτη Ρόι
Άντερσον / Roy Andersson, την εμβληματική ηθοποιό και τραγουδίστρια Χάνα
Σιγκούλα / Hanna Schygulla, η οποία θα παρευρεθεί στη Θεσσαλονίκη για
να τιμηθεί για το σύνολο του έργου της, τον ούγγρο σκηνοθέτη Κόρνελ
Μουντρούτσο / Kornel Mundruczó -η πρόσφατη ταινία του οποίου White Dog
απέσπασε το βραβείο του τμήματος Ένα Κάποιο Βλέμμα στο φεστιβάλ Κανών-,
καθώς και τον Ραμίν Μπαχρανί / Ramin Bahrani, απ’ τους πιο αξιόλογους
εκπροσώπους του νέου ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά, ο οποίος θα
πραγματοποιήσει και masterclass.
ΧΑΝΑ ΣΙΓΚΟΥΛΑ
«Είμαι αυτή που είμαι» - Ο γάμος της Μαρία Μπράουν
Το 55ο ΦΚΘ τιμά τη μούσα του νέου γερμανικού σινεμά Χάνα Σιγκούλα μέσα από ένα αφιέρωμα, το οποίο πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Goethe-Institut Thessaloniki. Η Χάνα Σιγκούλα, ιέρεια του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, αναδείχθηκε σε ηθοποιό - σύμβολο της δεκαετίας του ’70, με τις ριζοσπαστικές ερμηνείες της στις ταινίες του σπουδαίου γερμανού σκηνοθέτη. Στη συνέχεια, χάραξε την προσωπική της διαδρομή, συμμετέχοντας σε ταινίες διακεκριμένων δημιουργών όπως οι Φόλκερ Σλέντορφ, Ζαν Λικ Γκοντάρ, Ετόρε Σκόλα, Αντρέι Βάιντα και Μαργκαρέτε φον Τρότα, ενώ παράλληλα με τον κινηματογράφο, διέπρεψε και στο τραγούδι.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος, θα προβληθούν τρεις αντιπροσωπευτικές ταινίες από τη φιλμογραφία της Χάνα Σιγκούλα - Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ (1972), Ο γάμος της Μαρία Μπράουν (1979) και Λίλι Μαρλέν (1981) σε σκηνοθεσία Φασμπίντερ-, καθώς και μια σειρά μικρού μήκους ταινιών που έχει επιμεληθεί η ίδια. Επίσης, την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου στις 20.30 στο Ολύμπιον, το Φεστιβάλ θα τιμήσει σε ειδική εκδήλωση την καλλιτέχνιδα για το σύνολο του έργου της. Αμέσως μετά, η ίδια θα πραγματοποιήσει συναυλία στον ίδιο χώρο και θα ακολουθήσει η προβολή του ντοκιμαντέρ Whatever The Dream Is της Anne Imbert , με θέμα τη ζωή της.
ΡΟΪ ΑΝΤΕΡΣΟΝ
Το σινεμά του σουηδού σκηνοθέτη Ρόι Άντερσον γεννιέται εκεί όπου η τραγωδία συναντά την κωμωδία. Σαρκαστικός, σουρεαλιστής, οπαδός του στοιχείου του παραλόγου, ο Άντερσον χτίζει ένα κινηματογραφικό σύμπαν παράξενο αλλά τόσο γοητευτικό, σήμα κατατεθέν σε όλη την πορεία του. Σχολαστικός και ακριβής, σε περισσότερα από σαράντα χρόνια καριέρας, έχει υπογράψει μόλις πέντε μεγάλου μήκους ταινίες, οι οποίες και θα προβληθούν στο αφιέρωμα που πραγματοποιεί φέτος το 55ο Φεστιβάλ. Ο Άντερσον έκανε το ντεμπούτο του το 1970 με το πολυβραβευμένο φιλμ A Swedish Love Story (1975), όπου επηρεασμένος από το τσέχικο νέο κύμα, αφηγείται την ιστορία αγάπης δύο εφήβων και την αντίδραση των οικείων τους.
Το 1975 υπέγραψε το φιλμ Giliap (1975), μια παράδοξη μείξη κινηματογραφικών ειδών, ενώ στον κινηματογράφο επέστρεψε θριαμβευτικά έπειτα από 25 χρόνια απουσίας το 2000, με την ταινία Τραγούδια από τον δεύτερο όροφο (βραβείο επιτροπής στο φεστιβάλ Κανών), μια συρραφή επεισοδίων με ετερόκλητους χαρακτήρες, όπου ο Άντερσον σατιρίζει με μαύρο χιούμορ την παράνοια του μοντέρνου κόσμου σε μια χαώδη μητρόπολη. Η ταινία Εσείς οι ζωντανοί (2007) διερευνά το μυστήριο της ζωής μέσα από τις ιστορίες ανθρώπων σε σύγχυση, ισορροπώντας ανάμεσα στην απαισιοδοξία αλλά και μια αχτίδα ελπίδας.
Η πρόσφατη, επίσης σπονδυλωτή ταινία του Ένα περιστέρι έκατσε σε ένα κλαδί, συλλογιζόμενο την ύπαρξη του (Χρυσός Λέων στο Φεστιβάλ Βενετίας) ολοκληρώνει την τριλογία του σκηνοθέτη με θέμα «το να είσαι άνθρωπος», αγγίζοντας διαχρονικές θεματικές, όπως η θνητότητα, τα γηρατειά και η αγάπη.
ΡΑΜΙΝ ΜΠΑΧΡΑΝΙ
«Σκηνοθέτη της δεκαετίας» χαρακτήρισε ο σπουδαίος κριτικός κινηματογράφου Ρότζερ Έμπερτ τον Ραμίν Μπαχρανί πριν από μερικά χρόνια, επιβεβαιώνοντας την πορεία του δραστήριου 39χρονου δημιουργού, ενός από τους πλέον αξιόλογους στο νέο ανεξάρτητο αμερικανικό σινεμά. Γεννημένος στις ΗΠΑ, γιος ιρανών μεταναστών, ο Μπαχρανί θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσει το έργο του, στο πλαίσιο του αφιερώματος που περιλαμβάνει μεγάλου και μικρού μήκους φιλμ του, καθώς και να πραγματοποιήσει masterclass. Ανεπιτήδευτο και πηγαίο το σινεμά του Μπαχρανί πάλλεται από ζωντάνια και ανθρωπιά.
Η απομυθοποίηση του αμερικανικού ονείρου και η γενικευμένη κρίση αξιών απασχολούν έντονα τον δημιουργό. Στην πρόσφατη ταινία του 99 Homes (2014), με τους Άντριου Γκάρφιλντ και Μάικλ Σάνον, σχολιάζει το άγριο πρόσωπο της σύγχρονης οικονομίας που θυσιάζει τους ανθρώπους στο όνομα του κέρδους.
Στην ταινία At Any Price (2012), στηλιτεύει την ηθική παρακμή των αμερικανών, εστιάζοντας σε μια οικογένεια –στους βασικούς ρόλους οι Ντένις Κουέιντ και Ζακ Έφρον. Δέσμιοι μιας εύθραυστης ευημερίας, είναι και οι ήρωες του συγκινητικού Goodbye Solo (2008), το οποίο, με φόντο τη Νότια Καρολίνα -γενέτειρα του Μπαχρανί-, διερευνά τα ήθη και τις νοοτροπίες διαφορετικών γενεών σε μια Αμερική που αλλάζει.
Ύμνο στην ανθρωπιά αποτελεί και η ταινία Chop Shop (2007), η οποία με ντοκιμαντερίστικο στυλ αναδεικνύει ανάγλυφα τη σκληρή καθημερινότητα δύο ανήλικων μεταναστών. Μετανάστης είναι και ο σισύφειος ήρωας του Man Push Cart (2005), ενός φιλμ που εκτυλίσσεται σαν τη νεοϋορκέζικη εκδοχή του Κλέφτη των ποδηλάτων.
ΚΟΡΝΕΛ ΜΟΥΝΤΡΟΥΤΣΟ
Με έντονη φεστιβαλική παρουσία, ο Ούγγρος Κόρνελ Μουντρούτσο, τολμηρός και πολυπράγμων, ανήκει στην αφρόκρεμα των νέων ευρωπαίων δημιουργών. Ο ίδιος θα δώσει το παρών στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή το αφιέρωμα που πραγματοποιεί η φετινή διοργάνωση στο έργο του. Βαδίζοντας στα χνάρια των συμπατριωτών ομότεχνών του Μπέλα Ταρ και Μίκλος Γιάντσο, τον οποίο μάλιστα θεωρεί έναν από τους μέντορές του, ο Μουντρούτσο προτείνει ένα ελεύθερο σινεμά χωρίς προκαθορισμένους κανόνες και αυστηρές αφηγηματικές γραμμές. Οι εικόνες του είναι σκληρές, συχνά στα όρια του γκροτέσκ, αλλά ταυτόχρονα γεμάτες αισθησιασμό και λυρισμό.
Στην πρόσφατη ταινία του Λευκός Θεός η 13χρονη ηρωίδα επαναστατεί, ενώ ο πιστός της σκύλος ηγείται μιας εξέγερσης των τετράποδων εναντίον των ανθρώπων, σε μια αλληγορική «δήλωση αλληλεγγύης για τους περιθωριοποιημένους και τους καταπιεσμένους», όπως σημειώνει ο σκηνοθέτης.
Ο Μουντρούτσο δεν διστάζει να αποκαλύψει τις σκοτεινές όψεις της ανθρώπινης φύσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το φιλμ Tender Son – The Frankenstein Project, όπου ο σκηνοθέτης αντλεί έμπνευση από το μύθο του Φρανκενστάιν για να αφηγηθεί το ξέσπασμα βίας ενός 17χρονου που νιώθει ανεπιθύμητος από την ίδια του την οικογένεια.
Ακραίες καταστάσεις αποτυπώνει και το δραματικό φιλμ Delta (2008, βραβείο FIPRESCI στο φεστιβάλ Κανών), μια ερωτική ιστορία ανάμεσα σε δύο ετεροθαλή αδέλφια με φόντο τις όχθες του Δούναβη. Από την άλλη, το μιούζικαλ Johanna (2005) εκπλήσσει ως μια μοντέρνα εκδοχή της ιστορίας της Ζαν ντ’ Αρκ, ενώ άλλο ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα ωμού ρεαλισμού είναι και το φιλμ Pleasant Days (2002, βραβείο Αργυρή Λεοπάρδαλη στο φεστιβάλ Λοκάρνο), με επίκεντρο μια παρέα νεαρών σε οικονομική και ηθική παρακμή.
