Ένα γονίδιο που μειώνει τις ανάγκες μας σε ύπνο εξηγεί γιατί μερικοί άνθρωποι λειτουργούν άριστα κλείνοντας τα μάτια τους για μόλις 4 ώρες το 24ωρο, όταν άλλοι χρειάζονται από 8 έως και 12 ώρες ύπνο κάθε βράδυ για να λειτουργούν.
Το γονίδιο ονομάστηκε ABCC9 και σε προγενέστερες μελέτες έχει επίσης σχετισθεί με την καρδιοπάθεια και τον διαβήτη.
Ο Μέγας Ναπολέων και η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ είναι φημισμένοι για τις λιγοστές ανάγκες τους σε ύπνο.
Στην παρούσα μελέτη συμμετείχαν 4.000 εθελοντές από επτά ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίοι συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια αξιολόγησης των συνηθειών ύπνου τους και υποβλήθηκαν σε αναλύσεις του γενετικού τους υλικού (DNA).
Όσοι από αυτούς είχαν δύο κόπιες μιας συνηθισμένης μεταλλαγής του ABCC9, κοιμόντουσαν πολύ λιγότερο απ’ ό,τι όσοι διέθεταν δύο κόπιες από μία άλλη μεταλλαγή.
Οι ερευνητές εντόπισαν το ίδιο γονίδιο στις δροσόφιλες (μυγάκια των φρούτων) και σε πειράματα στο εργαστήριο κατόρθωσαν να το τροποποιήσουν, μειώνοντας έτσι την διάρκεια ύπνου των εντόμων.
«Το γονίδιο ABCC9 είναι εξελικτικά αρχαίο, αφού υπάρχει και στις δροσόφιλες», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Κάρλα Άλεμπραντ, χρονοβιολόγος στο Πανεπιστήμιο Λούντβιχ Μαξιμίλιαν, στο Μόναχο. «Όταν εμποδίσαμε την δράση του στο νευρικό σύστημά τους, η διάρκεια του νυκτερινού ύπνου τους βραχύνθηκε».
Σύμφωνα με τους ερευνητές, το γονίδιο ABCC9 κωδικοποιεί την πρωτεϊνη SUR2, η οποία αποτελεί το ρυθμιστικό τμήμα των διαύλων καλίου στην μεμβράνη των κυττάρων. Οι δίαυλοι αυτοί δρουν ως αισθητήρες για τον μεταβολισμό της ενέργειας στα κύτταρα.
Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει πως η πρωτεϊνη αυτή παίζει ρόλο στην παθογένεση της στεφανιαίας νόσου και του σακχαρώδους διαβήτη, κατά την δρα Άλεμπραντ.
Τα ευρήματα αυτά, σε συνδυασμό μεταξύ τους, «υποδηλώνουν ότι η συσχέτιση της διάρκειας του ύπνου με τις διαταραχές του μεταβολικού συνδρόμου, μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει με αυτόν τον κοινό μοριακό μηχανισμό», πρόσθεσε.
Οι ερευνητές του Μαξιμίλιαν, σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το βρετανικό Πανεπιστήμιο του Λέστερ, ανέφεραν ακόμη πως στα θηλαστικά, το γονίδιο ABCC9 είναι ενεργό σε διάφορους ιστούς, όπως η καρδιά, οι σκελετικοί μύες, ο εγκέφαλος και τμήματα του παγκρέατος.
Η όλη έρευνα δημοσιεύεται στην διαδικτυακή έκδοση της επιθεωρήσεως «Molecular Psychiatry».
