Απ’ όλες τις ιστορίες της Ιστορίας, η ισπανική είναι αναμφίβολα η θλιβερότερη, διότι έχει κακό τέλος», έλεγε ο ποιητής Χάϊμε Χιλ ντε Μπιέδμα υ Άλμπα (1929-1990) και οι Έλληνες φυσικά, εγείρουμε σοβαρές ενστάσεις, εφόσον, ως προς την θλίψη της ιστορίας μας παρουσιάζουμε επίσης αξιολογότατες επιδόσεις.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι τους δύο λαούς δένουν μακρυνοί δεσμοί συγγένειας ήδη από την εποχή των αποικισμών της Αρχαιότητας. Κάποιοι άλλοι, θα επιχειρηματολογήσουν για την ετυμολογία του τοπωνυμίου «Ισπανία», από το «εις την χώραν του Πανός». Ακόμη και η γράφουσα κάποτε, σ’ ένα παραλήρημα συναισθηματισμού, είχε αναφερθεί υπαινικτικά στην παρεμφερή εμπειρία και νοοτροπία των δύο λαών (βλ."Το σκάνδαλον Ουρντανγκαρίν, United Reporters, 8/6/2012. Παρεμπιπτόντως, θα μάθατε ότι η δικαιοσύνη ήδη εγκάλεσε την ινφάντα Κριστίνα).
Από την λαϊκή σοφία λοιπόν αυτού του επίσης ταλαιπωρημένου λαού, ακολουθεί μία μικρή ανθολογία που απεικονίζει όσα εκείνοι, όπως κι εμείς, ζούμε τα τελευταία χρόνια.
1) El tiempo les pone a todos en su sitio (Ο χρόνος τους βάζει όλους στη θέση τους). Πολιτικούς, «καλλιτέχνες», ηγερίες των ΜΜΕ, επιχειρηματίες, διοικητές νοσοκομείων, κοσμικούς… Θα μου πείτε, ενίοτε αργεί, ή μένει στα μισά… Αλλά ακόμη και ο Χρόνος… θέλει το χρόνο του.
2) Al mal tiempo, buena cara (Στον κακό καιρό, ωραία όψη). Όπου, η «ωραία όψη» θα μπορούσε να περιλάβει την καλαισθησία -ανεξαρτήτως χρημάτων-, το θάρρος, την γενναιότητα, το ν’ αψηφάς τη συγκυρία δημιουργώντας, και να διατηρείς την καλή σου διάθεση σε πείσμα όλων των δεινών. Ισχύει για νοικοκυρές που αξιοπρεπώς τιθασσεύουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό ώστε η ζωή να συνεχίζεται. Για θεατρικές και μουσικές ομάδες που στήνουν με πενιχρά μέσα αξιολογότατες παραστάσεις σε πρώην γκαράζ/προπονητικούς χώρους/μπαράκια/παλιά κτίρια, θυμίζοντας ότι συχνά οι δύσκολες εποχές είναι οι πιο γόνιμες δημιουργικά. Για τις θεσσαλονικιές που, είτε με αυθεντικά, μαϊμού, ουρακοτάγκους ή «vintage» της προγιαγιάς τους αποκτήματα, καλλωπίζονται και βγαίνουν τον καθιερωμένο τους περίπατο, φτιάχνοντας τη διάθεση όλων –και ασφαλώς του αντιθέτου φύλου. Ισχύει όμως επίσης και για πολιτικούς, οι οποίοι, ενώπιον τυχόν αποκαλυφθέντος «ολίσθηματος», φορούν τα signé ταξιδιωτικά τους συνολάκια και αναχωρούν προς εξωτικούς προορισμούς σα να μη συνέβη τίποτα. Όλοι οι άνωθι, καθένας με τον τρόπο του, αντιτάσσουν στον «κακό καιρό» την «ωραία όψη».
3) Lo que Natura no da, Salamanca no presta (Αυτό που η Φύση δεν δίνει, η Σαλαμάνκα δεν το δανείζει). Αν δηλαδή σου λείπει η πρώτη ύλη σε ταλέντο, εντιμότητα, χαρακτήρα, επιτεύγματα, ό,τι και να κάνουν τα ΜΜΕ/ η οικογενειοκρατία/ το κόμμα/ οι «εικονοπλάστες» (image makers), η «ένδειά» σου θα φανεί. Και θα είναι εξευτελιστικό. Λεγόταν ήδη στα λατινικά από την εποχή όπου η Σαλαμάνκα ήταν το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο του δυτικού κόσμου. Κάτι σαν… το Χάρβαρντ των ημερών μας…
4) No pidas a quien pidiò, no sirvas a quien sirviò (Μη ζητάς από αυτόν που ζήτησε, μην υπηρετείς αυτόν που υπηρέτησε). Πολλοί ζήτησαν τα τελευταία χρόνια (προμήθειες, εκδουλεύσεις, θέσεις) και υπηρέτησαν (πολυεθνικές, ξένα συμφέροντα) γι’ αυτό οι ίβηρες προειδοποιούν πως μία βρώμικη ψυχή σε συνδυασμό με ένα αμαρτωλό παρελθόν, αποτελούν το ασφαλέστερο εχέγγυο μελλοντικής δολιότητας με θύμα εσάς! Η συμβουλή θα μπορούσε να χρησιμεύσει σε επιτυχημένους και προβεβλημένους επαγγελματίες (π.χ. αθλητές), τους οποίους πολιτικοί β! διαλογής προσεγγίζουν για μία θέση στα ψηφοδέλτια. Ας συνετίσουμε τους μεν με το ελληνικό «τα στερνά τιμούν τα πρώτα» και ας αφήσουμε τους δε στην αναζήτηση υποψηφίων ευρείας αποδοχής, ίσως από τους χώρους της πίστας (το βαρύ φλαμένκο μοιάζει ακουστικά με το βαρύ σκυλάδικο, ισχυρίζεται ελληνολάτρης βέρος καστιγιάνος).
5) Alguno vendrà que santo te harà (Κάποιος θα έρθει και άγιο θα σε κάνει) Αξίωμα της Φύσης! Διότι πάντοτε, σήμερα, αύριο, το πολύ μεθαύριο, θα ξεσπάσει κάποιο σκάνδαλο μεγαλύτερο από αυτό που σας εκθέτει τώρα, για να το κάνει να ξεχαστεί, κάποιος θα πράξει κάτι χειρότερο ώστε εσείς να φανείτε από άκακος, έως αθώος και δικαιωμένος! Σας έβριζαν κάποτε ως ακροδεξιό; Βρέθηκε άλλος ακροδεξιότερος, να σας κάνει να μοιάζετε μέλος της Βουλής των Λόρδων! Κατεβάσατε κάποτε το αφορολόγητο στα 10.000 ευρώ με αποτέλεσμα να σας καταριέται το σύμπαν; Περιμένετε λίγα χρόνια μέχρι κάποιος άλλος να το καταργήσει τελείως, για να μακαρίζουν άπαντες την ευδαίμονα εποχή που έζησαν επί των ημερών σας! Ακόμη και οι εξ Ανατολών καλοί μας γείτονες προσφέρουν χείραν βοηθείας, όταν, μπροστά στις δικές τους υπέρογκες προμήθειες, οι ημέτεροι φαντάζουν ολιγαρκείς (ίσως να είναι η ελληνική λιτότης πάντα ενάντια στην ανατολίτικη υπερβολή). Αυτή η παροιμία θα πρέπει να κοσμεί εγχάρακτη τους τοίχους των γραφείων Τύπου δημοσίων προσώπων, ώστε να εμψυχώνει τους επικοινωνιολόγους που θρηνολογούν όποτε πρέπει να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα (δηλαδή σχεδόν καθημερινά).
(+1) Quien tuvo, retuvo (Όποιος είχε, ξαναείχε) Σε ελεύθερη μετάφραση, ένα χάρισμα το διατηρείς διά βίου. Συνήθως λέγεται για τις κυρίες που διατηρούν τα θέλγητρά τους στο πέρασμα του χρόνου, αλλά χρησιμοποιείται εξίσου όταν ένας συγγραφέας/καλλιτέχνης/ρήτορας, συγκινεί το κοινό του (κάτι που δεν είναι αυταπόδεικτο, εφόσον κάθε φορά κρίνεται κανείς από την αρχή, αλλά, σε περίπτωση που τα καταφέρει, όλοι θα θυμηθούν την προαναφερθείσα παροιμία). Βέβαια, η πλήρης φράση είναι «quien tuvo, retuvo y guardò para la vejez», δηλ. «όποιος είχε, ξαναείχε και κράτησε και για τα γεράματα», οπότε συνειρμικά έρχονται στο νου όλοι εκείνοι που φρόντισαν μέσω «λαθροχειριών», τις επόμενες είκοσι γενεές των απογόνων τους…
Έτσι λοιπόν, οι –πιθανολογούμενοι- μακρυνοί μας εξάδελφοι από την άλλη πλευρά της Μεσογείου, θα συνόψιζαν τη συγκυρία που ζούμε. Όπως λένε και οι ταυρομάχοι προτού βγουν στην αρένα: «Και ο Θεός ας μοιράσει τύχη» (``Y Dios reparta suerte``). Σ’ εμάς, σ’ αυτούς, στον «ταύρο»…
Από την λαϊκή σοφία λοιπόν αυτού του επίσης ταλαιπωρημένου λαού, ακολουθεί μία μικρή ανθολογία που απεικονίζει όσα εκείνοι, όπως κι εμείς, ζούμε τα τελευταία χρόνια.
1) El tiempo les pone a todos en su sitio (Ο χρόνος τους βάζει όλους στη θέση τους). Πολιτικούς, «καλλιτέχνες», ηγερίες των ΜΜΕ, επιχειρηματίες, διοικητές νοσοκομείων, κοσμικούς… Θα μου πείτε, ενίοτε αργεί, ή μένει στα μισά… Αλλά ακόμη και ο Χρόνος… θέλει το χρόνο του.
2) Al mal tiempo, buena cara (Στον κακό καιρό, ωραία όψη). Όπου, η «ωραία όψη» θα μπορούσε να περιλάβει την καλαισθησία -ανεξαρτήτως χρημάτων-, το θάρρος, την γενναιότητα, το ν’ αψηφάς τη συγκυρία δημιουργώντας, και να διατηρείς την καλή σου διάθεση σε πείσμα όλων των δεινών. Ισχύει για νοικοκυρές που αξιοπρεπώς τιθασσεύουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό ώστε η ζωή να συνεχίζεται. Για θεατρικές και μουσικές ομάδες που στήνουν με πενιχρά μέσα αξιολογότατες παραστάσεις σε πρώην γκαράζ/προπονητικούς χώρους/μπαράκια/παλιά κτίρια, θυμίζοντας ότι συχνά οι δύσκολες εποχές είναι οι πιο γόνιμες δημιουργικά. Για τις θεσσαλονικιές που, είτε με αυθεντικά, μαϊμού, ουρακοτάγκους ή «vintage» της προγιαγιάς τους αποκτήματα, καλλωπίζονται και βγαίνουν τον καθιερωμένο τους περίπατο, φτιάχνοντας τη διάθεση όλων –και ασφαλώς του αντιθέτου φύλου. Ισχύει όμως επίσης και για πολιτικούς, οι οποίοι, ενώπιον τυχόν αποκαλυφθέντος «ολίσθηματος», φορούν τα signé ταξιδιωτικά τους συνολάκια και αναχωρούν προς εξωτικούς προορισμούς σα να μη συνέβη τίποτα. Όλοι οι άνωθι, καθένας με τον τρόπο του, αντιτάσσουν στον «κακό καιρό» την «ωραία όψη».
3) Lo que Natura no da, Salamanca no presta (Αυτό που η Φύση δεν δίνει, η Σαλαμάνκα δεν το δανείζει). Αν δηλαδή σου λείπει η πρώτη ύλη σε ταλέντο, εντιμότητα, χαρακτήρα, επιτεύγματα, ό,τι και να κάνουν τα ΜΜΕ/ η οικογενειοκρατία/ το κόμμα/ οι «εικονοπλάστες» (image makers), η «ένδειά» σου θα φανεί. Και θα είναι εξευτελιστικό. Λεγόταν ήδη στα λατινικά από την εποχή όπου η Σαλαμάνκα ήταν το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο του δυτικού κόσμου. Κάτι σαν… το Χάρβαρντ των ημερών μας…
4) No pidas a quien pidiò, no sirvas a quien sirviò (Μη ζητάς από αυτόν που ζήτησε, μην υπηρετείς αυτόν που υπηρέτησε). Πολλοί ζήτησαν τα τελευταία χρόνια (προμήθειες, εκδουλεύσεις, θέσεις) και υπηρέτησαν (πολυεθνικές, ξένα συμφέροντα) γι’ αυτό οι ίβηρες προειδοποιούν πως μία βρώμικη ψυχή σε συνδυασμό με ένα αμαρτωλό παρελθόν, αποτελούν το ασφαλέστερο εχέγγυο μελλοντικής δολιότητας με θύμα εσάς! Η συμβουλή θα μπορούσε να χρησιμεύσει σε επιτυχημένους και προβεβλημένους επαγγελματίες (π.χ. αθλητές), τους οποίους πολιτικοί β! διαλογής προσεγγίζουν για μία θέση στα ψηφοδέλτια. Ας συνετίσουμε τους μεν με το ελληνικό «τα στερνά τιμούν τα πρώτα» και ας αφήσουμε τους δε στην αναζήτηση υποψηφίων ευρείας αποδοχής, ίσως από τους χώρους της πίστας (το βαρύ φλαμένκο μοιάζει ακουστικά με το βαρύ σκυλάδικο, ισχυρίζεται ελληνολάτρης βέρος καστιγιάνος).
5) Alguno vendrà que santo te harà (Κάποιος θα έρθει και άγιο θα σε κάνει) Αξίωμα της Φύσης! Διότι πάντοτε, σήμερα, αύριο, το πολύ μεθαύριο, θα ξεσπάσει κάποιο σκάνδαλο μεγαλύτερο από αυτό που σας εκθέτει τώρα, για να το κάνει να ξεχαστεί, κάποιος θα πράξει κάτι χειρότερο ώστε εσείς να φανείτε από άκακος, έως αθώος και δικαιωμένος! Σας έβριζαν κάποτε ως ακροδεξιό; Βρέθηκε άλλος ακροδεξιότερος, να σας κάνει να μοιάζετε μέλος της Βουλής των Λόρδων! Κατεβάσατε κάποτε το αφορολόγητο στα 10.000 ευρώ με αποτέλεσμα να σας καταριέται το σύμπαν; Περιμένετε λίγα χρόνια μέχρι κάποιος άλλος να το καταργήσει τελείως, για να μακαρίζουν άπαντες την ευδαίμονα εποχή που έζησαν επί των ημερών σας! Ακόμη και οι εξ Ανατολών καλοί μας γείτονες προσφέρουν χείραν βοηθείας, όταν, μπροστά στις δικές τους υπέρογκες προμήθειες, οι ημέτεροι φαντάζουν ολιγαρκείς (ίσως να είναι η ελληνική λιτότης πάντα ενάντια στην ανατολίτικη υπερβολή). Αυτή η παροιμία θα πρέπει να κοσμεί εγχάρακτη τους τοίχους των γραφείων Τύπου δημοσίων προσώπων, ώστε να εμψυχώνει τους επικοινωνιολόγους που θρηνολογούν όποτε πρέπει να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα (δηλαδή σχεδόν καθημερινά).
(+1) Quien tuvo, retuvo (Όποιος είχε, ξαναείχε) Σε ελεύθερη μετάφραση, ένα χάρισμα το διατηρείς διά βίου. Συνήθως λέγεται για τις κυρίες που διατηρούν τα θέλγητρά τους στο πέρασμα του χρόνου, αλλά χρησιμοποιείται εξίσου όταν ένας συγγραφέας/καλλιτέχνης/ρήτορας, συγκινεί το κοινό του (κάτι που δεν είναι αυταπόδεικτο, εφόσον κάθε φορά κρίνεται κανείς από την αρχή, αλλά, σε περίπτωση που τα καταφέρει, όλοι θα θυμηθούν την προαναφερθείσα παροιμία). Βέβαια, η πλήρης φράση είναι «quien tuvo, retuvo y guardò para la vejez», δηλ. «όποιος είχε, ξαναείχε και κράτησε και για τα γεράματα», οπότε συνειρμικά έρχονται στο νου όλοι εκείνοι που φρόντισαν μέσω «λαθροχειριών», τις επόμενες είκοσι γενεές των απογόνων τους…
Έτσι λοιπόν, οι –πιθανολογούμενοι- μακρυνοί μας εξάδελφοι από την άλλη πλευρά της Μεσογείου, θα συνόψιζαν τη συγκυρία που ζούμε. Όπως λένε και οι ταυρομάχοι προτού βγουν στην αρένα: «Και ο Θεός ας μοιράσει τύχη» (``Y Dios reparta suerte``). Σ’ εμάς, σ’ αυτούς, στον «ταύρο»…
