ΒΡΕΤΑΝΙΑ - Η λιτότητα και η ραγδαία συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους επί των ημερών του Ντέιβιντ Κάμερον έχει εντείνει την κοινωνική περιθωριοποίηση, σε βαθμό εξαθλίωσης, για σημαντική μερίδα «μικρομεσαίων» Βρετανών και όχι μόνο.
Ο Βρετανός Στιβ Γκραντ είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού που αποκαλούμε «άνθρωπο της διπλανής πόρτας», παρότι ζει στην ευρύτερη περιφέρεια του Λονδίνου. Πέρσι, εκτός απ’ τη δουλειά του, βρέθηκε να χάνει και την «πόρτα» – το νοικιασμένο του σπίτι. Ο 55χρονος δάσκαλος καλλιτεχνικών είναι ένα από 112.070 άτομα που δηλώθηκαν επισήμως άστεγα την περσινή χρονιά στην Αγγλία – μια αύξηση ύψους 26% σε σχέση με τέσσερα χρόνια πριν.
Κοινωνική εξαθλίωση
Μόνο στο Λονδίνο, όσοι δεν έχουν πού την κεφαλήν κλίναι και κοιμούνται στον δρόμο ανήλθαν την περίοδο 2013/2014 σ’ ένα ετερόκλητο πλήθος 6.508 ανθρώπων, σχεδόν διπλάσιοι από το διάστημα 2010/2011 (3.975), σύμφωνα με όσα κατέγραψαν τα εξειδικευμένα συνεργεία διαφόρων οργανώσεων και υπηρεσιών της βάσης δεδομένων «Chain» (Αλυσίδα – Combined Homeless And Information Network), της πιο εμπεριστατωμένης πηγής πληροφοριών για τους άστεγους στη Βρετανία. Η λιτότητα και η ραγδαία συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους επί των ημερών του Ντέιβιντ Κάμερον έχει αναπόδραστα εντείνει την κοινωνική περιθωριοποίηση, σε βαθμό εξαθλίωσης, για σημαντική μερίδα «μικρομεσαίων» Βρετανών και όχι μόνο.
Κραυγαλέο παράδειγμα απανθρωπιάς στο πανάκριβο Λονδίνο αυτά τα μεταλλικά καρφιά, που τοποθετήθηκαν έξω από πολυκατάστημα του κέντρου για να μην καταλύουν εκεί οι άστεγοι… Μετά τον δικαιολογημένο σάλο, αφαιρέθηκαν
«Γινόμαστε μάρτυρες ενός φαινομένου, που ισοδυναμεί με μια τέλεια καταιγίδα: ένας συνδυασμός ελλείμματος οικονομικά προσιτής στέγασης και κυβερνητικών πολιτικών -μεταρρυθμίσεις στον τομέα της πρόνοιας και περικοπές στο επίδομα στέγασης- που αποδυναμώνουν το δίχτυ κοινωνικής προστασίας για όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Είναι μια ζοφερή εικόνα, που θα γίνει ακόμα χειρότερη» επισημαίνει ο Λέσλι Μόρφι, επικεφαλής της φιλανθρωπικής οργάνωσης «Crisis» (Κρίση), η οποία περιθάλπει άγαμους ή διαζευγμένους άστεγους. Εκτός από πληθώρα ΜΚΟ σε όλη τη Βρετανία, δυνατότητα να παράσχει στέγη σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως έγκυες και γονείς με ανήλικα παιδιά, διαθέτει και η τοπική αυτοδιοίκηση. Οι βρετανικές υπηρεσίες πρόνοιας, όμως, εμφανίζουν συχνά συμπτώματα αποσύνθεσης, εξαιτίας και έλλειψης κονδυλίων και ανεπαρκούς στελέχωσης.
«Πήγαινα σχεδόν κάθε μέρα στις δημοτικές υπηρεσίες, αλλά δεν μπορούσαν να βοηθήσουν. Στην πραγματικότητα δεν ήταν καθόλου εξυπηρετικές. Δεν τις κατηγορώ, είναι δύσκολο μερικές φορές με τόσο κόσμο να μπαινοβγαίνει, αλλά μου φέρθηκαν απαίσια. Πρέπει να υπάρχει κάποιος καλύτερος τρόπος» εξιστορεί με παράπονο στην «Guardian» o Στιβ Γκραντ, που ξαφνικά από «νοικοκύρης» έγινε «πολίτης δεύτερης κατηγορίας».
Γνωριμία με την «Crisis»
«Είχα κρίσεις πανικού, υψηλή πίεση, τάσεις να βλάψω στον εαυτό μου. Υπήρχε η δυνατότητα να απευθυνθώ σε κάποιο νοσοκομείο και τότε μου είπαν “Αν διαγνωστείς με καρδιακό πρόβλημα, ίσως μπορέσουμε να σε βοηθήσουμε”… Μια φορά κοιμήθηκα σε τηλεφωνικό θάλαμο. Κάποιο άλλο βράδυ στο Ισλινγκτον έκανε στ’ αλήθεια παγωνιά. Σκέφτηκα πως αν πετάξω μια πέτρα και σπάσω ένα παράθυρο, τουλάχιστον θα με συλλάβουν και θα περάσω κάπου ζεστά τη νύχτα. Δοκίμασα, αλλά γλίστρησα και χτύπησα το γόνατό μου. Ο χειρουργός στα επείγοντα ήταν εξαιρετικά ευγενικός. Τελικά ο κλινικός ψυχολόγος, που με εξέτασε, με έφερε σε επαφή με την “Crisis”».
Απρόσμενα, μέσα στο απόλυτο αδιέξοδο του Στιβ άρχισε να ξαναγεννιέται η ελπίδα. «Εχω πτυχίο στη γλυπτική από το Νόριτς κι αμέσως ξεκίνησα μαθήματα τέχνης, αρχικά μία φορά την εβδομάδα. Μετά κάθε μέρα. Με βοήθησαν πολύ, με επανέφεραν. Ολα όσα κάνεις πρέπει να έχουν ένα νόημα, έναν σκοπό. Οι πιο επικίνδυνοι άνθρωποι είναι αυτοί που τα ‘χουν παρατήσει, που δεν τους καίγεται πια καρφί για τίποτα. Οταν είσαι άστεγος, το σύστημα σε κάνει εξωγήινο. Αυτά τα μαθήματα μου επέτρεψαν να ξαναγίνω άνθρωπος…»
Η ποιοτική διαφοροποίηση των αστέγων είναι άλλη μια κρίσιμη παράμετρος, που σπάνια λαμβάνεται υπ’ όψιν από τις αρμόδιες υπηρεσίες ακόμα και στην «ευνομούμενη» Βρετανία. Αυτό αφορά λίγο πολύ τους πάντες, ασχέτως φύλου ή εθνικότητας. Αλλες ανάγκες έχει π.χ. μια άστεγη οικογένεια, άλλες ένας άνθρωπος εξαρτημένος σε ουσίες, άλλες ένας χρόνια ασθενής ή πρόσφατα αποφυλακισμένος, άλλες ένας μετανάστης που δεν έχει στον ήλιο μοίρα και δεν μιλά καν καλά τη γλώσσα. Συντριπτικά οι άστεγοι και του Λονδίνου είναι άντρες σε ποσοστό 87%, οι περισσότεροι ηλικίας 26-55 ετών.
Κυρίως Βρετανοί πολίτες
Σχεδόν οι μισοί και συγκεκριμένα το 46% είναι Βρετανοί πολίτες. Ποσοστό 31% προέρχεται από χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης (κυρίως Ρουμανία, Πολωνία και Λιθουανία) και 10% από την υπόλοιπη Ε.Ε., με την πρωτιά -όλως τυχαίως- στους Ιρλανδούς, τους Πορτογάλους και τους Ιταλούς. Μόλις το 7% είναι Αφρικανοί και 5% Ασιάτες.
Τα επίσημα στοιχεία καταρρίπτουν τον ξενοφοβικό μύθο του «τουρισμού κοινωνικών επιδομάτων», που καλλιεργεί συστηματικά η συντηρητική κυβέρνηση Κάμερον για να δικαιολογήσει τις αντιλαϊκές πολιτικές της, οι οποίες οδηγούν όλο και περισσότερους πολίτες ν’ αναζητούν καθημερινά π.χ. τροφή σε συσσίτια και φιλανθρωπικά ιδρύματα. Μόνον οι περικοπές στο επίδομα στέγασης ανέρχονται στο αστρονομικό ποσό των 7 δισεκατομμυρίων στερλίνων, σύμφωνα με υπολογισμούς της Crisis. Αυτό συνιστά ισχυρό πλήγμα τόσο για τους Βρετανούς όσο και τους αλλοδαπούς, οι οποίοι, με τα ενοίκια στα ουράνια, δυσκολεύονται εξαιρετικά να βρουν σπίτι, ακόμα κι αν διαθέτουν κάποιου είδους εισόδημα. Ο Στιβ φιλοξενείται πλέον σ’ ένα από τα διαμερίσματα της Crisis στο Πόπλαρ του ανατολικού Λονδίνου και συνεχίζει να ασχολείται με την τέχνη του, κάνοντας μαθήματα μέσω υποτροφίας στο κολέγιο Μόρλεϊ. Επόμενο βήμα να προσπαθήσει να ξαναβρεί δουλειά. «Αν νομίζετε πως δεν μπορεί να συμβεί και σε σας, ξανασκεφτείτε το. Μπορεί να συμβεί στον καθένα, ακόμα κι αν δεν έχει πρόβλημα με αλκοόλ ή ναρκωτικά. Δεν θέλει και πολύ…»
