Τα ευρήματα μιας νέας μελέτης δείχνουν ότι η «παραμελημένη» μέχρι σήμερα αίσθηση της όσφρησης ήταν άκρως σημαντική για την ανθρώπινη εξέλιξη αφού σε μεγάλο βαθμό μας έκανε... ανθρώπους.«Λαγωνικό» με ισχυρή όσφρηση αποδεικνύεται ο σύγχρονος άνθρωπος σε σύγκριση με τους Νεάντερταλ. Αυτό μαρτυρεί η μελέτη που ανήκει σε διεθνή ομάδα ερευνητών μεταξύ των οποίων η καθηγήτρια Παλαιοανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τίμπινγκεν στη Γερμανία κυρία Κατερίνα Χαρβάτη.
Hi-tech απεικόνιση
Στο πλαίσιο της νέας μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature Communications» οι ερευνητές με επικεφαλής ειδικούς του Ισπανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας χρησιμοποίησαν hi-tech απεικονιστικές τεχνικές προκειμένου να συγκρίνουν τον εγκέφαλο του Homo sapiens με εκείνον των Νεάντερταλ.
Η σύγκριση που βασίστηκε στο σχήμα της βάσης του κρανίου έδειξε πως παρότι τα δύο αυτά διαφορετικά είδη ανθρώπου διαθέτουν σχεδόν ίδιο μέγεθος εγκεφάλου εμφανίζουν διαφορές στο σχήμα του οι οποίες μαρτυρούν και διαφορές στην οργάνωσή του. Οι σχηματικές και οργανωτικές διαφορές πιθανότατα συνδέονται με τη συμπεριφορά και τη γνώση.
Διαφορές στην όσφρηση και στη συμπεριφορά
Η μελέτη συγκεκριμένα αποκάλυψε ότι οι κροταφικοί λόβοι οι οποίοι εμπλέκονται στη γλώσσα, στη μνήμη και στις κοινωνικές λειτουργίες καθώς και οι οσφρητικοί βολβοί που συνδέονται με την όσφρηση είναι σχετικώς μεγαλύτεροι στον Homo sapiens σε σχέση με τους Νεάντερταλ. Τα ευρήματα αυτά, σύμφωνα με τους ειδικούς, μαρτυρούν πολλά για την οσφρητική ικανότητα καθώς και για τη συμπεριφορά του σύγχρονου ανθρώπου.
Η όσφρηση αποτελεί μια από τις «αρχαιότερες» αισθήσεις στα σπονδυλωτά. Τη στιγμή που οι άλλες αισθήσεις μας πρέπει να περάσουν από διαφορετικά «φίλτρα» του εγκεφαλικού φλοιού, η όσφρηση ξεκινά από το περιβάλλον και περνά κατευθείαν στα ανώτερα κέντρα του εγκεφάλου. Για την ακρίβεια «ταξιδεύει» σε πολλές περιοχές του που αφορούν την επεξεργασία των συναισθημάτων, των κινήτρων, του φόβου, της μνήμης, της ευχαρίστησης αλλά και της σεξουαλικής έλξης.
Μύτη και μνήμη
«Η αίσθηση της όσφρησης συνδέεται με τη μνήμη περισσότερο από κάθε άλλη αίσθηση. Αυτό εξηγεί για ποιον λόγο οι οσμές προκαλούν άμεσα έντονα συναισθήματα σε ό,τι αφορά παλαιά γεγονότα αλλά και έντονα συναισθήματα σχετικά με ανθρώπους» σημειώνει στο Βήμα η κυρία Χαρβάτη. Εξηγεί ότι οι σχετικώς μεγαλύτεροι οσφρητικοί βολβοί και κροταφικοί λοβοί του Homo sapiens σε σύγκριση με οποιοδήποτε άλλο ανθρώπινο είδος μαρτυρούν καλύτερη αίσθηση όσφρησης η οποία με τη σειρά της συνδέεται με την εξέλιξη των κοινωνικών λειτουργιών όπως η αναγνώριση των συγγενών, οι καλύτερες οικογενειακές σχέσεις, η ομαδική σύμπνοια και η κοινωνική μάθηση.
Οι συγγραφείς καταλήγουν τονίζοντας πως παρότι η όσφρηση των πρωτευόντων ειδών και του ανθρώπου δεν είχε λάβει τη θέση που της άξιζε, καθώς εθεωρείτο μια «κατώτερη» αίσθηση, η νέα μελέτη δείχνει τη σημασία της για την ανθρώπινη εξέλιξη και κυρίως για την κοινωνική εξέλιξη του Homo sapiens.
http://www.planitikos.com
