«Όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, η γενική εκτίμηση ήταν ότι ο σοσιαλισμός πέθανε. Είτε κατάφερε να εφαρμόσει ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα είτε όχι, ο Ούγκο Τσάβες επανέφερε τουλάχιστον αυτή την ιδέα στο προσκήνιο και δημιούργησε ελπίδες.
Ήδη από τη δεκαετία του ’90 έδειξε ότι η Λατινική Αμερική μπορούσε να απελευθερωθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες και να απαιτήσει να τη μεταχειρίζονται ισότιμα.
Ο Τσάβες έδειξε ότι η Λατινική Αμερική δεν ήταν καταδικασμένη στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που κήρυσσαν οι Αμερικανοί.
Η αμερικανική επιρροή στην περιοχή διαβρώθηκε βέβαια και από άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως η Βραζιλία, ιδιαίτερα την εποχή του Λούλα.
Ο Τσάβες, όμως, ήταν πρωτοπόρος.
Ήταν ο κυριότερος πολέμιος σχεδίων όπως η Ζώνη ελευθέρων συναλλαγών των Αμερικών (που ματαιώθηκε με τη βοήθεια της Βραζιλίας και της Αργεντινής), το Σχέδιο για την Κολομβία ή ο αποκλεισμός της Κούβας από τους αμερικανικούς θεσμούς.
Εργάστηκε, τέλος, για τη λατινοαμερικάνικη αλληλεγγύη.
Χάρις στη στήριξη της Βενεζουέλας, η Βολιβία, η Νικαράγουα ή η Κούβα μπόρεσαν να θέσουν σε εφαρμογή μια κοινωνική πολιτική».
Αυτά λέει στην εφημερίδα Liberation ο Ραφαέλ Ντουάρτε Βίγια, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο.
Χρηματοδοτώντας την εκλογική εκστρατεία των δύο τελευταίων προέδρων της Αργεντινής, του Νέστορ και της Κριστίνα Κίρσνερ, ο Τσάβες κατάφερε να έρθει και μ’ εκείνους πιο κοντά, παρόλο που δεν ήταν τόσο αριστεροί όσο ο ίδιος.
Η προσέγγιση των δύο χωρών είχε αρχίσει βέβαια νωρίτερα, μόλις ο Τσάβες ανέλαβε την εξουσία (το 1998). Την εποχή εκείνη, η Αργεντινή βρισκόταν σε μια δύσκολη πολιτική και οικονομική κατάσταση. Χρειαζόταν με κάθε τρόπο συμμάχους.
Και ο Τσάβες ήταν σύμμαχος. Χορήγησε δάνεια στο Μπουένος Άϊρες και αγόρασε ένα μέρος του χρέους.
Τελικά ο Τσάβες μετέτρεψε τη Βενεζουέλα σε περιφερειακό ηγέτη; «Δεν νομίζω», απαντά ο βραζιλιάνος καθηγητής.
«Άσκησε ασφαλώς επιρροή στις χώρες που επωφελήθηκαν από τη γενναιοδωρία του, και ιδιαίτερα στη Βολιβία, τον Ισημερινό και τη Νικαράγουα. Οι ηγέτες όμως αυτών των χωρών δεν μπορούν να χαρακτηριστούν μαθητές του.
Ο Τσάβες προσπάθησε να κατακτήσει την ηγεσία της Λατινικής Αμερικής με διάφορους τρόπους: εξαγόρασε το χρέος ορισμένων χωρών, χρηματοδότησε υποψηφιότητες, δημιούργησε την περιφερειακή τηλεόραση TeleSur, πρότεινε τη δημιουργία της Τράπεζας του Νότου, καθώς και ενός περιφερειακού αγωγού φυσικού αερίου. Προσέκρουσε όμως στην ισχυρή αντίθεση της Βραζιλίας, η οποία διεκδικεί επίσης την ηγεσία της ηπείρου.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η επιδείνωση της υγείας του, που τον υποχρέωσε να επικεντρωθεί στα εσωτερικά ζητήματα, εις βάρος των διπλωματικών πρωτοβουλιών. Τα δύο τελευταία χρόνια, η Βενεζουέλα ήταν λιγότερο δραστήρια στον εξωτερικό τομέα. Και δύσκολα ο διάδοχος του Τσάβες, ο Νικολάς Μαδούρο, θα πάρει τη σκυτάλη. . .».
Σύμφωνα με τον Ραφαέλ Ντουάρτε Βίγια, ο «τσαβίσμο» θα επιβιώσει, καθώς είναι ένα φαινόμενο με βαθιές ρίζες στην κοινωνία. Μπορεί μάλιστα να διαρκέσει για αρκετά χρόνια, ακόμη κι αν το κόμμα του Τσάβες χάσει τις επόμενες εκλογές.
http://www.liberation.fr/
